Jak zamontować nakręcany wtyk F na kablu koncentrycznym?

Jednym z najpopularniejszych konektorów stosowanych w domowych instalacjach antenowych jest wtyk typu; "F". Spotykany przede wszystkim w instalacjach telewizji satelitarnej ale za sprawą zagranicznych producentów naziemnych anten telewizyjnych, coraz częściej także w sprzęcie naziemnym. Niestety bardzo często widzę przypadki błędnego, często rażąco błędnego montażu, dokonywanego także przez profesjonalnych instalatorów.
Generalna zasada montażu konektorów nakręcanych ale także innych typów wtyków brzmi: "średnica wtyku musi być dopasowana do średnicy kabla"! Nieprzestrzeganie tej zasady grozi poważnymi konsekwencjami, z nieodwracalnym uszkodzeniem kabla antenowego włącznie! Brzmi nieprawdopodobnie a jednak. Wystarczy jeden zbyt luźny konektor aby cały kabel zamókł i stracił swoje właściwości. Wysuszenie takiego kabla nie jest właściwie możliwe, dlatego po takiej usterce nadaje się on tylko do wymiany. Jak łatwo sprawdzić czy średnica wtyku jest odpowiednia do kabla? To proste. Wystarczy nakręcić wtyk na: "surową" końcówke kabla. Wtyk powinien nakręcać sie tylko z lekkim oporem a po jego wykręceniu powinien pozostawić wyraźny ślad gwintu na izolacji zewnętrznej kabla. Jeśli wtyk jest trudno nakręcić na: "surowy" kabel to znaczy, że ma zbyt mała średicę. Jeśli nakręca się bardzo lekko i niemal spada z kabla a po odkręceniu nie ma odciśnietego śladu gwintu, wtyk na pewno ma zbyt duża średnicę.
Jak więc zamontować właściwy wtyk poprawnie? Oto odpowiedź:

Bazą jest kabel koncentryczny RG6 U CCS, o średnicy 6,8mm.



Na kabel montowana będzie wtyczka typu; "F" przystosowana do kabla o takiej właśnie średnicy.



W pierwszej kolejności usuwamy ostrym nożem około 1cm. izolacji zewnętrznej. Należy robić to bardzo delikatnie, aby nie przeciąć znajdujących sie pod nią cienkich drucików oplotu.



Do prawidłowego montażu wystarczy co prawda zdjęcie już nawet 7mm. izolacji, jednak łatwiej jest poprawnie zarobić końcówkę, mając do dyspozycji kilka mm. więcej.



Następny krok to wywinięcie oplotu na zewnetrzną izolację kabla.



Częstym błędem popełnianym przez instalatorów jest pozostawienie metalicznej folii i wywinięcie jej razem z drucikami oplotu. Niestety najczęściej metal osadzony jest na warstwie folii z tworzywa sztucznego, która nie przewodzi prądu, co skutkuje brakiem kontaktu galwanicznego.



Usuwamy więc metaliczną folię. Czasami jest to folia aluminiowa, innym razem miedziana. W każdym przypadku należy ją usunąć tuż przy wywinietym ekranie.



Po jej usunięciu końcówka kabla koncentrycznego powinna wyglądac tak jak na poniższej fotografii.



Teraz należy usunąć odcinek izolacji wewnętrznej. Znowu za pomocą ostrego noża odcinamy ostrożnie po obwodzie, nieco krótszy odcinek izolacji. Tak aby pozostało około 1 - 1,5mm. izolacji wewnętrznej.



Należy pozostawić ten, mały fragment ponieważ podczas nakręcania wtyku, wchodzi on w odpowiedni otwór wewnątrz wtyku, zabezpieczając żyłę środkową przed przypadkowym zwarciem.



Kiedy końcówka kabla jest już właściwie przygotowana trzeba jeszcze nakręcić sam wtyk. Robimy to zgodnie z kierunkiem ruchu wskazówek zegara, tak jak zakręcanie słoika. Wtyczka powinna dać się nakręcić z wyraźnym oporem palcami, bez użycia dodatkowych narzędzi. Jeśli nie jest to możliwe to znaczy, że średnica wtyku jest zbyt mała. W dalszej części wyjaśnię jak sobie z tym doraźnie poradzić.



Zamontowany konektor nie powinien dać się ściągnąć z kabla palcami. Jeśli jest to możliwe, to znaczy, że wtyczka ma zbyt dużą średnicę dla posiadanego typu kabla.



Na koniec pozostaje jeszcze docięcie żyły wewnętrznej tak, aby wystawała z wtyczki około 2 - 3mm.



Gotowy, zarobiony na kablu koncentrycznym wtyk typu; "F" wygląda tak.




Podobnie wygląda montaż wtyku na dwukrotnie ekranowanym kablu koncentrycznym, przeznaczonym do instalacji zewnętrznych. Za bazę posłużą kabel RG6 Syntrack oraz wtyk F o średnicy zewnętrznej 7,2mm.
Zaczynamy tak jak poprzednio od ostrożnego zdjęcia izolacji zewnętrznej, na odcinku około 1cm.





Następnie wywijamy ekran z drucików oplotu zewnętrznego na izolację zewnętrzną kabla.



I znowu jak poprzednio, bardzo ostrożnie usuwamy metaliczną folię.



Tym razem pod spodem ukaże się kolejna warstwa oplotu. Jeśli wywinięty oplot jest dłuższy niż 1cm. należy na tym etapie przyciąć go za pomocą nożyczek.





Drugą warstwę wywijamy ją tak samo jak pierwsza, na izolację zewnętrzną.

Usuwamy kolejną warstwę folii metalizowanej.



Podobnie jak w przypadku kabla z pojedynczym ekranem należy usunąć izolację wewnętrzną, pozostawiając 1 - 1,5mm. fragment.





Zabezpiecza to przed przypadkowym zwarciem skrawka metalicznej folii do żyły wewnętrznej.



Teraz jeszcze nakręcamy palcami wtyk.



W oczy rzuca się zbyt długi drut żyły wewnętrznej i kilka wystających spod wtyczki drucików oplotu. Nie powinny wystawać. Aby tego uniknąć należy już na etapie wywijania oplotu, przyciąć go nożyczkami do około 1cm.



Na koniec tak jak poprzednio trzeba jeszcze skrócić drut żyły środkowej kabla, tak aby wystawał na 2 - 3mm.



Wtyk gotowy.

Teraz kilka sztuczek.

Można je doraźnie zastosować jeśli nie ma pod ręką właściwego konektora. Zaznaczam, że będą to rozwiązania nieprawidłowe ale sprawne i pełnowartościowe z punktu widzenia elektrycznego i radiowego. Dopuszczalne sa jednak wyłącznie tymczasowo i należy dążyć do prawidłowego montażu, przedstawionego powyżej.
Zdarza się, że mamy kabel z izolacją z polietylenu spienionego a dostępny wtyk, przeznaczony dla kabla z izolacją z polietylenu pełnego ma stanowczo zbyt małą średnicę. Musimy szybko podłączyć kabel antenowy. Co wówczas zrobić? Oto odpowiedź:
Pierwszy krok to usunięcie na odcinku około 1cm. obydwu izolacji (zewnętrznej i wewnętrznej) za pomoca bardzo ostrego noża, razem z warstwą ekranu. Pozostawiamy tylko żyłę wewnętrzną!



Następnie tak jak w przypadku montażu właściwego konektora, należy usunąć na odcinku około 1cm. izolację zewnętrzną.



Tym razem jednak nie wywijamy oplotu na zewnątrz. Wprost przeciwnie, należy dążyć do tego aby przylegał jak najlepiej do kabla. Na tym etapie trzeba także sprawdzić, czy druciki ekranu i folia metaliczna odcięte zostały ostro i czy ich fragmenty nie dotykają do żyły wewnętrznej? Jeśli tak się dzieje, trzeba ostrożnie odciąć te mikrostrzępy.



Teraz należy tylko nakręcić wtyk na obie warstwy ekranu, uważając aby cienkie druciki ekranu nie zawinęły sie poza wewnętrzną powierzchnię gwintu wtyczki.



Tak zamontowany wtyk typu: "F" zachowuje poprawne właściwości elektryczne i radiowe, nie wprowadzając dodatkowego tłumienia.



Należy jednak jak najszybciej wymienić go na wtyczkę o właściwej średnicy, ponieważ rozwiązanie to jest nietrwałe a przede wszystkim nieszczelne! Dlatego jeśli połączenia ma być na zewnątrz, jest calkowicie niedopuszczalne! Nawet izolacja z taśmy nie zabezpieczy przed wnikianiem wody w oplot kabla a w konsekwencji przed szybkim jego zniszczeniem.

Teraz jeszcze jedna sztuczka, która pozwala na montaż konektorów, o średnicy wewnętrznej tylko minimalnie mniejszej niż średnica kabla koncentrycznego. Bywa też, że wielowarstwowy kabel, po wywinięciu gęstego oplotu robi się zbyt gruby dla wtyku o pozornie odpowiedniej średnicy. Postępujemy wówczas w sposób następujący:
Odcinamy 1cm. izolacji zewnętrznej jak podczas standardowego montażu.



Następnie należy na odcinku 1cm. ostrożnie ściąć cienką warstwę izolacji, kolejno wokół końcówki kabla, na całym jego obwodzie. Należy to robić bardzo ostrożnie przy użyciu bardzo ostrego noża tak, aby nie przeciąć izolacji na wylot i nie skaleczyć się!



Dalej postępujemy już standardowo. Wywijamy oplot, nakręcamy wtyk, skracamy wystającą żyłę środkową.
Jest to rozwiązanie równie trwałe jak standardowe, jeśli tylko nie została przecięta na wylot warstwa izolacji zewnętrznej. Czasami jest to wręcz jedyna możliwość montażu wtyku.

Na koniec kilka słów na temat izolacji wtyków typ: "F".
Wtyków zainstalowanych wewnątrz pomieszczeń i nienarażonych na działanie warunków zewnętrznych nie należy izolować. Nie ma takiej potrzeby. Poprawnie zamontowany wtyk, nie będzie się wykręcał z kabla a izolacja zbyt luźnego, w celu jego mocowania nie pomoże. Jeśli chodzi o konektory na zewnątrz, pomimo istnienia w niektórych z nich uszczelek, lepiej jest zaizolować.
Używa się do tego elastycznej taśmy izolacyjnej z PCV. Ponieważ konektory zewnętrzne w konwerterach czy antenach naziemnych zwykle skierowane są do dołu, nawijanie taśmy należy rozpocząć od kabla, przesuwając się z każdym kolejnym zwojem w stronę konektora, aż do owinięcia fragmentu gniazda. Taśma powinna być nawijana z 50% zakładką tak, aby kolejne zwoje w połowie zachodziły na poprzednią warstwę. Należy dbać o to aby podczas nawijania taśma była cały czas naciągnięta i aby nie pozostały luźne, nieprzylegające lub pofałdowane fragmenty.



Po nawinięciu taśmy należy jej koniec zabezpieczyć dodatkowo opaską zaciskową, tzw.: "trytką". Uchroni to taśmę przed samoczynnym odwijaniem.



Na koniec trzeba jeszcze odciąć niepotrzebny koniec opaski aby cieszyć sie trwałym połączeniem.



W instalacjach profesjonalnych stosuje się trójwarstwowe owijanie dwoma rodzajami taśmy. Najpierw połączenie owija się taśmą PCV. Następnie na taśmę PCV nawijana jest taśma samowulkanizująca. Jej nawinięcie bezpośrednio na kabel i złącze jest poważnym błędem uniemożliwiającym późniejszy demontaż połączenia! Na koniec nawijana jest ostatnia, ochronna warstwa taśmy PCV, zabezpieczona opaską zaciskową. W domowych warunkach wystarczy jedno owinięcie taśmą PCV. Gdyby jednak ktoś z Państwa chciał zabezpieczyć złącze profesjonalnie, wcale nie jest to trudne.
Powodzenia!

Sebastian Markowski