Jak wybrać kabel antenowy?

Wielokrotnie przewija się na różnych forum internetowych pytanie o wybór kabla koncentrycznego do podłączenia anteny telewizyjnej. Znawcy tematu udzielają przeróżnych rad. Doradzają jedyny słuszny model kabla. Jak jest naprawdę? Czy rzeczywiście tylko miedziane kable gwarantują najlepszą jakość? Postaram się rzeczowo i obiektywnie odpowiedzieć na te pytania.

Z punktu widzenia jakości odbioru sygnału telewizyjnego czy radiowego, najważniejszym czynnikiem, który powinien decydować o wyborze danego rodzaju kabla jest jego tłumienie. Każdy kabel niezależnie z jakich materiałów jest wykonany, tłumi część przenoszonego sygnału w taki sposób, że do odbiornika dociera mniejsza ilość sygnału dostarczanego przez antenę. Parametr określający to zjawisko nazywa się: "tłumienie kabla".

Tłumienie określone jest w jednostkach dB/m. (decybeli na metr). Najczęściej, z uwagi na niewielkie wartości używa się przeliczenia na 10 lub na 100 albo nawet 1000m. Tłumienie określone jest wtedy liczbą w dB/10m, dB/100m. lub dB/1000m. Im wartość tłumienia na metr jest niższa tym lepszy jest kabel antenowy, ponieważ dostarcza do odbiornika większą część sygnału odbieranego przez antenę. Należy porównywać wartości tłumienia dla tej samej częstotliwości ponieważ dla każdej częstotliwości wartość tłumienia jest inna!
Zasadniczo im kabel jest grubszy tym z reguły ma niższe tłumienie. Tak naprawdę wszystko zależy od grubości oraz wewnętrznej konstrukcji kabla, oraz użytych do jego budowy materiałów. Kable z izolacją wewnętrzną wykonaną z pełnego tworzywa z racji zależności falowych muszą mieć cieńszą żyłę środkową niż takie same kable, których izolacja wewnętrzna wykonana jest z tworzywa spienionego lub komór powietrznych. Cieńsza żyła środkowa oznacza większe tłumienie. Wszystko dlatego, że prądy wielkiej częstotliwości nie wnikają wgłąb drutu, z którego wykonana jest żyła środkowa. Im wyższa częstotliwość tym płyciej wnikają prądy w.cz. To oznacza, że ważna jest powierzchnia drutu, z którego zrobiona jest żyła wewnętrzna. Dlatego grubszy drut (o większej powierzchni) ma mniejsze tłumienie. To dlatego kabel z wewnętrzną izolacja z pianki, przy tej samej średnicy co kabel z wewnętrzną izolacją wykonaną z pełnego tworzywa, ma mniejsze tłumienie.
Kabel o średnicy około 5mm. i mniejszej nadaje sie jedynie do podlączenia anteny jeśli jego długość nie przekracza 1-5m.
Kabel, którego średnica oscyluje wokół 6,5mm. nadaje się do podlączania większości odbiorników w mieszkaniach, gdzie jego długość nie przekracza zwykle 5-20m.
Kable o średnicy ponad 7mm. to najgrubsze kable konsumenckie. Powinny być stosowane tam, gdzie odległość odbiornika od anteny przekracza 20m.<
Kabli grubszych niż 8mm. w warunkach domowych sie właściwie nie stosuje, chociaż są kable o grubości 1cm. a nawet jeszcze grubsze. 2,25cm. czy 4cm. i większej! Te ostatnie są to już tzw: "feedery" wykonane z rur metalowych zamiast drutów. Stosowane są do zasilania anten nadajników rozsiewczych dużej mocy.

Drugi ważny przy wyborze kabla antenowego czynnik to ekranowanie, czyli oplot z cienkich drutów wokół żyły środkowej, uzupełniony najczęściej metalizowaną lub metalową folią. Im lepsze ekranowanie (a więc gęstszy oplot, grubsza warstwa folii, więcej warstw oplotu i folii) tym lepiej. Wszystko dlatego, że prądy wysokiej częstotliwości płynące przez drut żyły środkowej są narażone na zakłócenia z zewnątrz. Silne sygnały niepożądanych nadajników, zakłócenia od urządzeń elektroenergetycznych, wyładowań atmosferycznych itp. Aby odizolować żyłę środkową od tych sygnałów docierających do kabla poza anteną, należy jak najbardziej szczelnie otulić ją metalowym ekranem.
W najsłabszych kablach stosuje się jedną warstwę niezbyt gęstego oplotu z drutu. Kiedy zdejmiemy warstwę izolacji zewnętrznej zobaczymy liczne prześwity między drutami oplotu, przez które widać izolację wewnętrzną.
Lepsze kable posiadają znacznie gęstszy oplot. W tych bardzo dobrych jest on tak gęsty, że nie da się wbić szpilki między splecione druciki. Nie da się też ich rozplątać bez użycia narzędzi a i tak przypomina to rozplątywanie Węzła Gordyjskiego.
Jeszcze lepsze kable posiadają dodatkową warstwę folii metalizowanej lub jeszcze lepiej metalowej. Umieszczona jest ona pod oplotem z drutu. W takim kablu gęstość oplotu może być nieco mniejsza, ponieważ folia bardzo dobrze ekranuje. Jednak nie powinny to być pojedyncze druty. Zasada jest taka sama jak przy kablu z pojedynczym ekranowaniem. Im gęstszy oplot tym lepiej. Folia metalowa jest lepsza od metalizowanej.
Najlepsze kable konsumenckie posiadają aż cztery warstwy ekranowania. Na przemian folia metalizowana lub metalowa, oplot z drutu, znowu folia metalizowana lub metalowa i jeszcze jedna warstwa oplotu z drutu. Oczywiście jak już wspomniałem wcześniej folia metalowa ekranuje lepiej niz metalizowana a oplot tym lepszy im gęstszy i bardziej zwarty.

Mniej ważnym czynnikiem jest rodzaj zastosowanego tworzywa, z którego wykonana jest izolacja zewnętrzna. Kable przeznaczone do montażu na zewnątrz powinny mieć izolację w kolorze czarnym. Taka izolacja odporna jest na promieniowanie ultrafioletowe. Dzięki temu kabel może przetrwać wiele lat bez uszczerbku. Warto zapłacić kilka zł. więcej jeśli chcemy mieć dobrą, trwałą, zewnętrzną instalację antenową.
Kable z izolacją w kolorze białym przeznaczone są do montażu wewnątrz pomieszczeń. Do instalacji w mieszkaniach i ogólnie pod dachem nie warto przepłacać za czarny kabel do zastosowań zewnętrznych. Nie ma to żadnego uzasadnienia.
Przy okazji moge Państwo napisac, że praktyka uczy, że nawet białe kable są w stanie przetrwać w dobrym stanie także na zewnątrz. Wielokrotnie widywałem takie kable po 10 latach eksploatacji, które nie nosiły żadnych śladów uszkodzeń powłoki zewnętrznej. Jeśli więc macie Państwo taki kabel w instalacji zewnętrznej, jeśli wszystko działa prawidłowo, nie musicie od razu wymieniać go na czarny.

Na koniec chciałbym jeszcze poruszyć kwestie metalu, z którego wykonana jest żyła środkowa i ekranowanie. Utarło się przekonanie, że najlepsze kable to takie, w których drut żyły środkowej wykonany jest w całości z czystej miedzi, tak samo jak druty ekranu i metalowa folia. Zasadniczo to prawda jednak nie ma to prawie żadnego znaczenia praktycznego. Taki, w pełni miedziany kabel jest tylko nieco bardziej elastyczny i łatwiejszy w montażu. Często umożliwia dwukrotny montaż wtyku nakręcanego, ponieważ elastyczne druciki nie łamią sie tak szybko jak aluminiowe. Z punktu widzenia parametrów samego kabla nie ma to jednak żadnego znaczenia.
Tak jak pisałem wcześniej, prądy wysokiej częstotliwości płyną tylko po powierzchni drutu żyły środkowej. Dlatego jeśli jest on np. stalowy i miedziowany nie jest to żadnym uszczerbkiem. Mało tego taki kabel jest po prostu mocniejszy. Nie deformuje się tak łatwo jak w pełni miedziane kable. To deformacja przekroju kabla niesie za sobą straty! Kable w pełni miedziane łatwiej zdeformować! Proszę zwrócić uwagę na to, że profesjonalne: "feedery" albo mają rurkę (pustą w środku) zamiast drutu żyły środkowej, albo jest to drut aluminiowy z warstwą miedzi na zewnątrz!
Aluminiowy oplot jest tak samo skuteczny jak wykonany z miedzi. Dzięki zastosowaniu aluminium kabel jest jednak lżejszy! W instalkacjach profesjonalnych obserwowany jest obecnie trend zmierzający do instalowania wyłącznie kabli i: "feederów" gdzie żyła środkowa i ekran wykonane są w całości z aluminium. Są to kable lżejsze, tańsze a tak samo dobre! Nie ma powodu aby bronić się przed innymi materiałami niz miedź także w instalacjach amatorskich!

Podsumowanie.
Podczas wyboru kabla antenowego należy zwracać uwagę na to aby:
- był dostatecznie gruby (możliwie najgrubszy),
- miał możliwie najgęstszy oplot z najwiekszą ilościa warstw,
- był czarny do instalacji zewnętrznych.
Nie należy zwracać szczególnej uwagi na to czy żyła wewnętrzna i oplot wykonanane są w całości z miedzi.

Sebastian Markowski

Dowiedz się więcej, podyskutuj na naszym forum DVB-T!